ریشه ظلم و فساد و نابودی جوامع

امام علی(ع) در پاسخ به سوال از احوال عامه مردم فرمود: فساد توده مردم ناشی از فساد خواص است. خواص به پنج‌ گروه تقسیم می‌شوند: 1- عالمان که راهنمایان به سوی خدایند 2- پارسایان که راه منتهی به خدایند 3- بازرگانان که امنای خدایند 4- رزمندگان که یاوران دین خدایند 5- و زمامداران که سرپرستان خلق خدایند، پس اگر عالم، طماع و مال‌اندوز باشد،‌ دیگر از چه کسی باید راهنمایی خواست، و اگر پارسا، به دنیا و آنچه مردم دارند راغب باشد، دیگر به چه کسی اقتدا شود، و اگر بازرگان خیانت پیشه باشد و زکات ندهد،‌به چه کسی می‌توان اعتماد و اطمینان کرد، و اگر رزمنده خودنما باشد و چشم به کسب مال و ثروت داشته باشد، دیگر به وسیله چه کسی از مسلمانان دفاع شود،‌ و اگر زمامدار ستمگر باشد و در احکام و فرامین ستم و بی‌عدالتی روا دارد،‌ دیگر به وسیله چه کسی داد ستمدیده از ستمگر گرفته شود؟ سوگند به خدا که مردم را نابود نکرد مگر عالمان طمعکار و پارسایان دنیاخواه و بازرگانان خیانت‌پیشه و رزمندگان ریاکار و زمامداران ستمگر. «و به زودی کسانی که ستم کرده‌اند بدانند که به کدام بازگشتگاه برخواهند گشت.» (1)