امام علی(ع) در پاسخ به سوال از احوال عامه مردم فرمود: فساد توده مردم ناشی از فساد خواص است. خواص به پنج‌ گروه تقسیم می‌شوند: 1- عالمان که راهنمایان به سوی خدایند 2- پارسایان که راه منتهی به خدایند 3- بازرگانان که امنای خدایند 4- رزمندگان که یاوران دین خدایند 5- و زمامداران که سرپرستان خلق خدایند، پس اگر عالم، طماع و مال‌اندوز باشد،‌ دیگر از چه کسی باید راهنمایی خواست، و اگر پارسا، به دنیا و آنچه مردم دارند راغب باشد، دیگر به چه کسی اقتدا شود، و اگر بازرگان خیانت پیشه باشد و زکات ندهد،‌به چه کسی می‌توان اعتماد و اطمینان کرد، و اگر رزمنده خودنما باشد و چشم به کسب مال و ثروت داشته باشد، دیگر به وسیله چه کسی از مسلمانان دفاع شود،‌ و اگر زمامدار ستمگر باشد و در احکام و فرامین ستم و بی‌عدالتی روا دارد،‌ دیگر به وسیله چه کسی داد ستمدیده از ستمگر گرفته شود؟ سوگند به خدا که مردم را نابود نکرد مگر عالمان طمعکار و پارسایان دنیاخواه و بازرگانان خیانت‌پیشه و رزمندگان ریاکار و زمامداران ستمگر. «و به زودی کسانی که ستم کرده‌اند بدانند که به کدام بازگشتگاه برخواهند گشت.» (1)

نصیحت دیگری که از امام به خاطر دارم این است که روزی به مناسبتی خواستم که برایم دعا کنند. امام در جواب گفتند که من هر چند ساعت یک بار به شخص شما دعا می‌کنم. با تعجب پرسیدم شنیدن این مطلب برایم خیلی خوشحال‌کننده است ولی چرا هر چند ساعت یک بار؟ خندیدند و گفتند: هر بار که از قفسه داروها،‌ دوا برمی‌دارم به یاد شما می‌افتم. در پاسخ گفتم آقا دل ما به دعاهای شما خوش است. ایشان سکوت کردند و اندکی قیافه‌شان در هم رفت، بعد با لحنی پدرانه و مهربان و در عین حال آمرانه گفتند: سعی کنید فقط دلتان به خدا خوش باشد نه بنده خدا. این نکته خیلی آموزنده است، امام حتی در مقام تعارف هم حاضر نبودند سخنی غیرتوحیدی بشنوند.

دعای عرفه را ایستاده می‌خواندند

امام در هنگام عبادت مانند کسانی بودند که نه اهل علمند و نه اهل ت و هیچ‌کاری غیر از عبادت نداشتند. ایشان چنان به عبادت مشغول و از امور دیگر فارغ می‌شدند که گویی هیچ‌کار دیگری ندارد. مثلا در دعای عرفه که به حرم حضرت سیدالشهدا(ع) مشرف می‌شدند، با وجود سن زیاد، این دعا را که دو تا سه ساعت طول می‌کشید، به حالت ایستاده و رو به قبله می‌خواندند و به این صورت ما را که جوان بودیم و نشسته دعا را می‌خواندیم، شرمنده می‌کردند.

به همین دلیل، در هنگام خواندن این دعا ما هم از جای خود بلند می‌شویم و ایستاده آن را می‌خوانیم.

بیشتر فامیل می‌گفتند: «خوش به حالتان که همچین پسری دارید. اگر پسر ما بود یک ‌لحظه از او غافل نمی‌شدیم.» این حرف‌ها را موقعی می‌زدند که می‌دیدند همه بچه‌های فامیل را جمع کرده و نماز جماعت می‌خوانند. خودش معمولاً پیش‌نماز بود. وضو می‌گرفت و از دیگران هم می‌خواست وضو بگیرند و نماز جماعت بخوانند. به دخترها می‌گفت شما عقب بایستید و پسرها را پشت سر خودش قرار می‌داد.

علامه طباطبایی از دکتر آرانی می‌پرسد: شما هستی یا نیستی؟ دکتر آرانی می‌گوید هستم. علامه سؤال می‌پرسد آیا این هستی را داشتی یا به تو دادند؟ دکتر آرانی پاسخ می‌دهد به من دادند، علامه طباطبایی می‌فرماید هر که این هستی را به شما داده ما اسم آن را خدا می‌گذاریم.

امروز و در آتیه نیز آنچه براى ملت ایران و مسلمانان جهان باید مطرح باشد و اهمیت آن را در نظر گیرند، خنثى کردن تبلیغات تفرقه‌افکنِ خانه برانداز است. توصیه اینجانب به مسلمین و خصوصاً ایرانیان بویژه در عصر حاضر، آن است که در مقابل این توطئه‏ها عکس‌العمل نشان داده و به انسجام و وحدت خود، به هر راه ممکن افزایش دهند و کفار و منافقان را مأیوس نمایند.

(بدان ای سالک راه خدا!) جمهوری اسلامی محتاج به تربیت و تزکیه است.

تمام قشرهای ملت ما و همه ملت‌ها، احتیاج به تربیت و تزکیه دارند، احتیاج به تعلیماتی که از ناحیه انبیا آمده است(را) دارند.

تنها راه تربیت و تعلیم راهی است که از ناحیه وحی و مربی همه عالم «رب‌العالمین» (است). تنها راه آن راهی است که از ناحیه حق تعالی ارائه می‌شود، و آن تهذیبی است که با تربیت الهی به وسیله انبیا، مردم آن تربیت می‌شوند. و آن علمی است که به وسیله انبیا بر بشر عرضه می‌شود، و آن علمی است که انسان را به کمال مطلوب خودش می‌رساند. (1)

 روزی دو شتر بزرگ و چاق برای رسول خدا(ص) هدیه‌ آوردند. حضرت به اصحاب خود فرمود: آیا کسی هست در میان شما که دو رکعت نماز بخواند و در قیام و رکوع و سجود و وضو و خشوع اهتمام به امور دنیا نداشته و در قلب او فکر دنیا نبوده باشد تا من یکی از دو شتر را به او بدهم؟ کسی جواب نگفت. سه مرتبه این جلمه را فرمود. کسی جواب او را نداد مگر علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) برخاست و عرض کرد یا رسول‌الله من می‌خوانم و از اول نماز تا آخر چیزی از دنیا به خاطرم راه نداده فکر دنیا را نمی‌کنم.

رسول خدا(ص): بخوان. علی(ع) نماز را خوانده و تمام کرد. جبرئیل نازل شد و عرض کرد یا رسول‌الله! یکی از دو شتر را به علی بده. رسول خدا: من با علی شرط کرده بودم چیزی از دنیا به قلبش راه ندهد ولی علی در سلام نماز به خاطرش آورد من کدام یکی را بگیرم بزرگش را یا چاقش را. جبرئیل. یا محمد خداوند می‌فرماید که علی فکر می‌کرد بزرگ را بگیرم یا چاق را گرفته قربانی کنم و در راه خدا صدقه بدهم و این فکر علی در سلام نماز برای خدا بود، نه برای دنیا. رسول خدا یک شتر از آن دو شتر را به علی(ع) داد.(1)

____________

قال‌الامام علی(ع): «ولا توا کجفاهًْ الجاهلیهًْ، لا فی‌الدین یتفقهون و لا عن‌الله یعقلون»

امام علی(ع) فرمود: و مانند ستمکاران زمان جاهلیت (پیش از مبعوث‌شدن پیامبر اکرم(ص) نباشید، که (آنان) نه در دین و شریعت کنجکاوی برای شناخت می‌کردند، و نه برای شناختن خدا عقل خود را به کار می‌بردند.(1)

امام علی‌(ع) در یک خطبه طولانی که معروف به «سلونی قبل ان تفقدونی» است به سوالات متعددی پاسخ می‌دهند که در اینجا به ذکر یک نمونه آن می‌پردازیم.

«سائل دوم از گوشه دیگر مسجد برخاست و پرسید: یا علی! به من بگو! واجب کدام است؟ و واجب‌تر کدام است؟ نزدیک کدام است؟ نزدیک‌تر کدام است؟ عجیب‌ کدام است؟ عجیب‌تر کدام است؟ مشکل کدام است؟ مشکل‌تر کدام است؟

امام علی‌(ع) در پاسخ فرمودند: واجب ترک گناه است، و واجب‌تر از آن توبه از گناه است. نزدیک قیامت است و نزدیک‌تر از آن مرگ است.عجیب بی‌وفایی دنیاست، و عجیب‌تر از آن دل بستن به این دنیای فانی بی‌وفاست. مشکل، سرازیر قبر شدن است، و مشکل‌تر از آن با دست خالی سرازیر قبر شدن است.(1)

امام باقر(ع) فرمود: مردی نزد رسول خدا(ص)  آمد و عرض کرد: ای رسول خدا! من منافق شدم، حضرت فرمود: به خدا سوگند تو منافق نشده‌ای، و اگر منافق بودی نزد من نمی‌آمدی که مرا به آن آگاه کنی، چه چیز تو را به شک انداخته؟ به گمانم آن دشمن حاضر به خاطرت آمده و به تو گفت: کی تو را آفریده؛ تو گفتی: خدا مرا آفریده، سپس به تو گفته: کی خدا را آفریده؟ عرض کرد: آری بدان که تو را به راستی فرستاده سوگند که چنین شده، فرمود: همانا شیطان از راه کردارهای شما (و جلوگیری شما از اعمال نیک) نزدتان می‌آید و بر شما دست نیابد، پس از این راه به سراغتان می‌آید که شما را بلغزاند، و هرگاه چنین شد هر کدام از شما (که برایش چنین وسوسه‌ای رخ داد) خدا را به یگانگی یاد کند (خیالات شیطانی برطرف می‌گردد). (1)

امام علی(ع): «خدایا تو می‌دانی که جنگ و درگیری ما برای به دست آوردن قدرت و حکومت و دنیا و ثروت نبود، بلکه می‌خواستیم نشانه‌های حق و دین تو را به جایگاه خویش بازگردانیم، و در سرزمین‌های تو اصلاح را ظاهر کنیم، تا بندگان ستمدیده‌ات در امن و امان زندگی کنند، و قوانین و مقررات فراموش شده تو بار دیگر اجرا گردد.»

خدای مهربان بر درجات مرحوم علامه محمدتقی جعفری بیفزاید. آن مرحوم در یکی از جلسات پنج‌شنبه شب‌های خود که در منزل شخصی ایشان (خیابان زیبا-کوچه حاج قاضی) تشکیل می‌شد، داستان زیر را از قول «فلیسیته روبر دولامنه» نویسنده، فیلسوف و کشیش فرانسوی قرن هجدهم نقل می‌کردند که با تلخیص و ‌اندکی دستکاری در متن (بدون تغییر در محتوای آن) نقل می‌شود:

آن روز، قورباغه‌ها دیر‌تر از همیشه به برکه محل ست خود بازگشته بودند. پاسی از شب گذشته بود و اولین‌بار بود که شب هنگام به برکه باز می‌گشتند. نگاهشان که به درون برکه افتاد، ترس همه وجودشان را فرا گرفت، به برکه حمله شده بود! دشمن برکه را تسخیر کرده بود. سربازان دشمن یونیفورم‌های سفید مایل به خاکستری پوشیده بودند و در همه جای برکه حضور داشتند. قورباغه‌ها به شور نشستند و از برکه‌های مجاور هم چند نفری را برای م دعوت کردند. سرانجام تصمیم گرفتند به دشمن حمله کنند. یک، دو، سه. فرمانده قورباغه‌ها دستور حمله را صادر کرد و قورباغه‌ها به درون برکه پریدند. جنگ شروع شد، قورباغه‌ها با همه توان به سربازان دشمن حمله می‌کردند و از چپ و راست و بالا و پایین به آنها ضربه می‌زدند و امانشان نمی‌دادند. هنوز یک ساعت از آغاز حمله نگذشته بود که فرمانده قورباغه‌ها آتش‌بس داد. دشمن به طور کامل از بین رفته بود. قورباغه‌ها نفسی به آرامی کشیدند و در حالی که از احساس پیروزی در پوست خود نمی‌گنجیدند به کف برکه رفتند و با خیال راحت خوابیدند. داستان که به اینجا رسید، «دولامنه» از شاگردانش پرسید؛ می‌دانید آن دشمن که درون برکه رفته بود که بود؟ عکس کهکشان شیری بود که درون برکه افتاده بود. کهکشانی با میلیاردها ستاره. و قورباغه‌های بی‌نوا تصور می‌کردند آن را از بین برده‌اند!

دیروز در چهل و یکمین سال پیروزی انقلاب اسلامی، توده‌های عظیم مردم در سراسر کشور به خیابان‌ها آمده بودند تا بار دیگر و برای چهل و یکمین بار بر وفاداری خود به انقلاب اسلامی تاکید بورزند. در تمامی دنیا -تاکید می‌شود که در تمامی دنیا- هیچ نظام حکومتی را نمی‌توان یافت که مانند ایران اسلامی، همه ساله مقبولیت خود را با حضور چند ده میلیونی مردم به نمایش بگذارد و حضور حماسی مردم نیز همه ساله با شکوه‌تر و پر‌تعداد‌تر از سال‌ها قبل باشد. رسانه‌های دشمن اگرچه به فرموده مقامات بالادستی، همه تلاش خود را به کار می‌گیرند تا این واقعیت را ازمیدان دید مردم کشورهایشان دور نگاه دارند ولی خود به خوبی می‌دانند، در ایران اسلامی با انقلابی روبه‌رو هستند که از ژرفای دل و جان مردم این مرز و بوم ریشه می‌گیرد و بارها دیده و تجربه کرده‌اند که یارای مقابله با آن را ندارند.

چهل و یک سال است که تمامی قدرت‌های مطرح جهان با تمامی توان به انقلاب اسلامی و نظام برخاسته از آن تاخته‌اند و هیچ فرصتی را برای مقابله با ایران اسلامی از دست نداده‌اند و آنچه به دست آورده‌اند، تقریباً هیچ بوده است. این نکته بدیهی‌تر از آن است که فهم آن به تحلیل‌ها و تفسیرهای پیچیده و چند لایه نیازی داشته باشد. فقط یک نیم‌نگاه به نقطه آغاز انقلاب اسلامی و مقایسه آن با نقطه‌ای که امروزه در آن هستیم به وضوح نشان می‌دهد که دشمن از ترفندها و توطئه‌های چهل و یک ساله خود طرفی نبسته است. توطئه‌هایی که برخی از آنها می‌توانست بزرگترین قدرت‌ها را از میان بردارد. همین واقعیت که علی‌رغم تمامی دشمنی‌های حریف نه فقط کماکان ایستاده‌ایم بلکه همه ساله نیز، بر اقتدارمان افزوده شده و در سراسر منطقه تکثیر هم شده‌ایم، گواه خالی از ابهامی بر ماندگاری انقلاب اسلامی و ناتوانی حریف در این آوردگاه است. نه اینکه از دشمن آسیب ندیده باشیم چرا که آسیب در این تقابل سنگین و بی‌وقفه طبیعی است‌، بلکه سخن آن است که اولاً آسیب جدی ندیده‌ایم و ثانیاً به دشمن آسیب‌های جدی وارد کرده‌ایم تا آنجا که امروزه غرب آسیا به ویترین شکست‌های پی‌در‌پی آمریکا و متحدانش تبدیل شده است. و این قصه سر دراز دارد.

 تازه‌ترین نمونه در این میان، ماجرای شهادت سردار دل‌ها، شهید قاسم سلیمانی است. چه کسی تصور می‌کرد که سلیمانی عزیز ما بعد از شهادت و غروب در عالم خاک، از قلب و درون صدها میلیون انسان پاک در سراسر جهان طلوع کند و بینش و منش او به الگویی دوست‌داشتنی و دنبال کردنی برای توده‌های عظیم و چندصدمیلیونی ملت‌های مسلمان تبدیل شود؟

آمریکا و متحدان غربی و عبری و عربی آن در مصاف با ایران اسلامی همان قورباغه‌های داستان «فلیسیته روبر دولامنه» هستند که به جنگ کهکشان شیری رفته بودند!

(بدان ای سالک راه خدا!) انسان دارای روحی است و جسمی، آنکه انسان به او انسان است، روح است نه جسم او. دعا کنید آنهایی که روحشان معلول است، شفا پیدا کنند. اگر روح شما سالم، آزاد و قوی باشد، چه باک که دست یا پای شما معلول باشد، انسان به روح انسان است. (1)

عباد بصری، امام سجاد را در راه حج دید و عرض کرد: «ترکت الجهاد و صعوبته و اقبلت علی‌الج و لینه». یعنی جهاد و سختی‌هایش را رها کرده‌ای و سراغ حج آمده‌ای که کار آسانی است؟ این آیه را هم برای حضرت خواند: «ان‌الله اشتری من‌المومنین انفسهم و اموالهم بان‌لهم الجنه یقاتلون فی‌ سبیل‌الله فیقتلون و یقتلون» (توبه-111) او برای امام سجاد(ع) آیه قرآن می‌خواند که چرا شما عوض جهاد، به حج می‌آیید؟! جهاد زیر پرچم چه کسی؟ عبدالملک مروان! یعنی امام سجاد(ع) زیر پرچم عبدالملک برود و جهاد کند؟ آیا این جهاد است؟ حضرت فرمود: دنباله این آیه را بلدی؟ عرض کرد: بله: فرمودند: بخوان. خواند: «التائبون العابدون الحامدون السائحون الراکعون الساجدون الامرون بالمعروف و الناهون عن المنکر و الحافظون لحدود الله». حضرت فرمود: هر وقت که تابئون، عابدون، حامدون، سائحون، راکعون، ساجدون، امرون بالمعروف، ناهون عن‌المنکر و حافظون لحدودالله سرکار آمدند، من زیر پرچم آن‌ها می‌روم و آنگاه جهاد خواهم کرد؛ حالا روز جهاد نیست.

«بکر بن صالح» نقل می‌کند: دامادم به امام جواد(ع) نامه‌ای نوشت که پدرم مرد ناصبی بد اعتقاد و بسیار خبیث و متعصب است، از جانب او خیلی رنج و ناراحتی می‌کشم و به شدت مورد زحمت و اذیت و آزار قرار گرفته‌ام، اگر صلاح می‌دانید- جانم به فدای شما باد- برایم دعا کنید. در ضمن قربانت گردم بیان فرمایید که نظرتان در این باره چیست؟ آیا با وی به دشمنی و پرخاش و جدال برخیزم و کار خود را با او یکسره کنم یا مدارا نمایم؟ حضرت در پاسخ او نوشت: مضمون نامه‌ات را فهمیدم و به آنچه درباره پدرت یاد کرده‌ای پی‌بردم، و ان‌شاءالله درباره تو دست از دعا نمی‌کشم و برایت دعا خواهم کرد، و مدارا برای تو بهتر از دشمنی و پرخاشگری است، زیرا همراه هر مشکل و گرفتاری، گشایش و آسانی است. بنابراین صبر و بردباری را پیشه ‌ساز که عاقبت نیک از آن پرهیزکاران است. خداوند تو را بر ولایت آن کس که ولایتش را پذیرفته‌ای ثابت‌قدم بدارد، ما و شما در امانت و پناه خدا هستیم، همان خدایی که پناهندگان و اماناتش ضایع و تباه نمی‌گردند.

بکر گوید: پس از آن خداوند دل پدر دامادم را مهربان و مطابق میل وی دگرگون نمود، به طوری که دیگر در هیچ چیز با او مخالفت نمی‌ورزید.(1)